Faalangst bij uitvoerend kunstenaars

Een Gezond Zelf-Gevoel is een groot pluspunt voor uitvoerend kunstenaars en sprekers.

Spreken in het openbaar is voor veel mensen ontzettend eng. Of je nu een professioneel presentator, muzikant, acteur of spreker bent, als je je geld op het podium verdient en aan faalangst lijdt, dan kan de Zelf-Gevoel Methode je enorm helpen. Maar zelfs wie het niet beroepsmatig hoeft te doen, zal vroeg of laat toch een keer iets moeten presenteren, voordragen of uitvoeren, al is het maar in intiemere kring. De ZG-methode kan je helpen om niet meer bang te zijn om voor een publiek uitdrukking te geven aan jezelf.

Muzikanten hebben vaak ook nog eens last van extra stress vlak voor ze een concert geven of een opname gaan maken. Als voormalig fagottist voor het Amsterdams Philharmonisch Orkest en talloze andere orkesten (tussen 1972 en 1987), weet ik maar al te goed wat zich afspeelt in de geesten van orkestmuzikanten, maar ik weet vooral wat zich in mijn eigen hoofd afspeelde, ondanks dat ik er in die tijd maar weinig van begreep. Ik maakte er mijn levensmissie van om het antwoord te vinden op al deze onzekerheden, en ik vind het erg leuk om dit nu met jullie te kunnen delen.

Voor sommige mensen zit optreden in hun bloed. Het lijkt wel alsof ze zich beter voelen op het podium in plaats van eraf. Als je tot die groep behoort, dan ben je een natuurtalent en heb je deze methode waarschijnlijk niet eens nodig. Maar lees dit artikel alsnog door, want het kan juist precies zijn wat je leerlingen nodig hebben om te leren hoe ze zelfverzekerder en met meer gemak op het podium kunnen staan.

Volgens sommigen horen angst en optreden nu eenmaal bij elkaar. De ZG-methode laat je zien dat dit niet per se het geval hoeft te zijn. Het is weliswaar zo dat een gezonde focus op - en verwachting van - wat je presenteert of uitvoert wat meer spanning dan normaal met zich meebrengt, maar meestal verbetert dat juist de kwaliteit van je opvoering. Maar hoe maak je dan onderscheid tussen goede en slechte stress? Goede stress helpt je om beter op te treden; slechte stress verstoort je voorbereidingen en intenties, en verstoort zelfs je vermogen om je te concentreren op wat je doet.

Stel dat je (net als ik vroeger) muzikant bent, extreem toegewijd om altijd de best mogelijke uitvoering te geven. Je oefent en repeteert als een gek om ervoor te zorgen dat je in vorm blijft en een smetteloze uitvoering kunt geven. Toch lijkt het nooit genoeg te zijn. Je voelt je zelden zelfverzekerd over je vermogen om het goed te doen. Je instrument, omgeving en publiek moeten precies zijn zoals jij dat nodig hebt, zodat je je nergens door hoeft laten afleiden. Je moet ervoor zorgen dat je perfect bent.

Of misschien ben je gevraagd een speech of presentatie te geven, en stemde je graag in. Maar naarmate de datum of het moment dichterbij komt, begin je kriebels in je buik te krijgen; je voelt je misselijk en hebt al uren niet kunnen eten (of slapen). Je bent bang dat je iets belangrijks gaat vergeten of dat je niet de juiste woorden kunt vinden, waardoor je uiteindelijk gefrustreerd weer naar huis moet gaan. Je zou graag willen dat het allemaal wat makkelijker en vooral ook leuker zou zijn.

Zelfs wanneer je je toevallig niet lekker voelt op de dag van je optreden, kan dat bij je faalangst horen. Door inzicht te krijgen in je angst, die zich vaak op een onbewust niveau afspeelt, kun je licht werpen op deze dubbelzinnige situatie, waardoor je de nodige veranderingen kunt ondergaan zodat je niet alleen goed werk levert, maar er ook nog eens van kunt genieten.

Wat is je ultieme motivatie?

De ZG-methode biedt technieken en tests om ongeïdentificeerde, stress veroorzakende factoren in kaart te brengen die een rol spelen in wat als zelfsabotage aanvoelt. De ZG-theorie laat ons inzien dat we iets uit zowel gezonde als ongezonde motivaties kunnen doen, en in dat laatste geval hebben we een zogenaamde Verborgen Agenda. De vraag die we ons dus moeten stellen is: WAAROM doen we WAT we doen?

Sommigen van ons doen dingen niet puur omwille van WAT we doen. Onze motivatie is complex, en dat komt door de ongelukkige situatie waarin we zijn opgevoed: onze ouders konden ons niet de basis meegeven die we nodig hadden om een Gezond Zelf-Gevoel te ontwikkelen. Hierdoor worden we afhankelijk van de goedkeuring van onze ouders of verzorgers. Hun goedkeuring krijgen voelt als een kwestie van leven of dood, en wordt ons Verborgen Doel.

Wanneer we een Verborgen Doel hebben, zijn we meestal amper bezig met het daadwerkelijke optreden. Al onze energie en aandacht gaat, op een onbewust niveau, naar ons Verborgen Doel. We vragen onszelf constant angstig af of we het wel goed genoeg doen om die (echte of virtuele) goedkeuring te krijgen. We willen het publiek geen leuke avond bezorgen, maar ons 'goed-voelen-over-onszelf'. We streven naar dit 'goed-voelen-over-onszelf', omdat het functioneert als een vervanging voor ons (ontbrekende) Zelf-Gevoel.

Als je muzikant bent, is het dan werkelijk je ultieme doel om het beste kanaal te zijn voor de muziek die je uitvoert, zodat het een genot is voor het oor van de toehoorder? Of heb je een ander doel dat je liever niet wilt toegeven? Is het misschien belangrijker dat je muziek indruk maakt op anderen, of zelfs op jezelf?

Of wanneer je een toespraak of presentatie geeft, is het dan echt belangrijk voor je dat je inhoud of boodschap wordt begrepen door het publiek? Of probeer je jezelf alleen maar te bewijzen? Met andere woorden: is je optreden slechts een middel om te bewijzen dat je 'goed genoeg' of zelfs 'bijzonder' bent?

De ZG-theorie laat je inzien wat het betekent om een gebrek aan Zelf-Gevoel te hebben, en dat mensen met een Gezond Zelf-Gevoel zich bewust zijn van hun eigen waarde en geen behoefte hebben om te bewijzen dat ze iets anders zijn dan zichzelf. Bovendien zul je leren hoe een Hersteld Zelf-Gevoel™ je helpt om vaardigheden te ontwikkelen die je in staat stellen om werkelijk te focussen op WAT je doet, naarmate je Verborgen Agenda's steeds meer wegvallen. Zo kun je je steeds meer bevrijden uit de greep van faalangst.

Kortom: je kunt de kwaliteit van je optreden enorm verbeteren door je eigen innerlijke processen te begrijpen en door de verschillende oefeningen van de ZG-methode toe te passen. Een Gezond Zelf-Gevoel is de sleutel tot het volledig 'je Zelf zijn'. Pas wanneer je volledig jezelf bent, zul je jezelf niet meer in de weg staan om betere resultaten te behalen.

* Antoinetta Vogels is geen arts of psycholoog maar de auteur van het boek Healthy Sense of Self en directeur van het gelijknamige bedrijf dat is gevestigd in Bellevue, WA, USA. Deze site is een Nederlandstalige versie van de originele Amerikaanse site; hierin vertelt zij over haar Zelf-Gevoel Methode, die zij heeft ontwikkeld op basis van haar eigen levenservaringen. Het heeft haar enorm geholpen inzicht te krijgen in de vraag waarom ze zich nooit echt lekker voelde als uitvoerend musicus. Het maakte dat zij later veel oprechter met muziek bezig kon zijn dan ten tijde van haar professioneel functioneren als orkestmusicus.

Gerelateerde berichten

  • Moederdag 2022
      Een beetje geschiedenis… Moederdag wordt in sommige landen gevierd. Het is een maatschappelijk evenement dat in het leven is geroepen om de moederfiguur, het moederschap en de sociale verantwoordelijkheid die deze rol omvat, te vieren en te eren. Moederdag heeft geen christelijke oorsprong maar werd al gevierd ten tijde van de Grieken en Romeinen. Op die ...
  • Perfectie is een illusie
    Perfectie is een illusie Het streven naar perfectie is aangeleerd gedrag, gebaseerd op verslaving aan goedkeuring. Wat je zelf bijdraagt of voor elkaar krijgt, vind je nietgoed genoeg. Waarom is dat? Niet omdat het niet goed genoeg is, maar omdat je er zeker van wilt zijn dat een ander het goed keurt. Maar dat vermindert je ...
  • Van jeZelf leren houden
    Van jeZelf leren houden In veel van mijn blogs leer je wat een Gezond Zelf-Gevoel is en hoe je de problemen in je leven kan aanpakken. In deze blog gooi ik het over een ander boeg. We zitten namelijk in de een na laatste maand van 2020. Een mooi moment om terug te blikken op dit ...
  • Wat is een Gezond Zelf-Gevoel
    Zelf-vertrouwen, Zelf-liefde, Zelf-verzekerd, Zelf-Gevoel… Dit heb je allemaal nodig om een fijn leven te kunnen leiden. Maar wat als je helemaal geen connectie meer hebt met je ZELF? Een Gezond ZELF-Gevoel Wat als je geen idee hebt hoe Zelf eigenlijk voelt? Wie je Zelf eigenlijk bent? En wat er dan allemaal bij jouw Zelf past en hoort? Je moet eerst weer ...
  • Slapeloosheid, hoe kom je ervan af?
    “Ik word gek van de slapeloosheid! Het is 3 uur in de nacht en ik heb nog steeds plafond-dienst… Om 23.00 ging ik naar bed maar ik kan de slaap niet vatten. Dit overvalt mij volledig! Zou ik, van de één op de andere dag last hebben van slapeloosheid?” Slapeloosheid, hoe kom je er vanaf? Normaliter heb ik helemaal geen moeite ...
  • Relaties tijdens Covid19 – Met je partner en met je Zelf
    Relaties zijn altijd een uitdaging. Niet alleen romantische, maar ook ouder-kind relaties, bij getrouwde stellen onderling of met (goede) vrienden. Denk eens aan je relatie met iemand die veel voor je betekent. Je zult zien dat er altijd ruimte is voor meer flexibiliteit en meer acceptatie. De pandemie maakt het misschien nog wel lastiger, of juist ...
  • Me-time – Tijd voor jezelf maken
    Me-time – Juist tijdens de pandemie! De zomer staat weer voor de deur, al is de bewolking in alle opzichten vaak nog zeer wisselend. Je wil wel op vakantie maar kan het eigenlijk wel? Je wil wel met je vrienden feesten, maar is dat wel zo slim? Heb jij voldoende me-time? Wat je wel kunt doen is ...
  • Wie ben ik? 
    “Wie ben ik?” is de belangrijkste vraag die je kunt stellen over het meest belangrijke project waar je mee bezig kunt zijn: jezelf! Hoe komt het eigenlijk dat dit niet HET onderwerp van jouw dag is? We praten over politiek, sport, beroemdheden en tegenwoordig natuurlijk heel veel over de Corona-crisis. Maar we vragen ons niet af ...
  • Hoe ontdek je nieuwe kansen in tijden van VERANDERING
    Wij mensen zijn gewoontedieren. We voelen ons het prettigst als we omringd zijn door waar we al bekend mee zijn. We hebben duidelijke verwachtingen van onszelf en willen ook graag begrijpen wat anderen van ons verwachten. We proberen onze toekomstige acties te plannen en te voorspellen. We plannen, hopen, wensen én denken dat we weten ...
  • Besmetting met het Corona-virus en de Zelf-Gevoel Methode om dat te voorkomen
    Besmetting met het Corona-virus en de Zelf-Gevoel Methode om dat te voorkomen   Gezond Zelf-Gevoel ziet het uitbreken van het Corona-virus wel degelijk als een wereldwijde verandering in onze realiteit van alle dag. Deze enorme bedreiging voor onze gezondheid zorgt ervoor dat we ons meer zorgen maken dan goed voor ons is. Hoe cultiveren we de wijsheid ...
Lees meer gerelateerde berichten