Leesmateriaal voor Les 2

Leesmateriaal voor de Online-cursus
Ontwikkel je Zelf-Gevoel
Les 2

Zelf en Zelf-Gevoel                                                               

Voordat we kunnen begrijpen hoe het komt dat we kunnen falen in het ontwikkelen van ons Zelf-Gevoel (ZG) – en we vervolgens proberen dat te herstellen – moeten we een stap terug doen en definiëren wat het Zelf eigenlijk is en waaruit het bestaat. We moeten ook een nadere blik werpen op de betekenis van het woord Gevoel (voelen) in Zelf-Gevoel, en begrijpen wat Zelf en Zelf-Gevoel niet zijn.

Wat is het Zelf?

De Zelf-Gevoel Methode stelt dat het versterken of indien nodig herstellen van je Zelf-Gevoel de sleutel is tot het verminderen of zelfs uitbannen van veel aspecten van menselijk lijden. Dus wat is dat ‘Zelf’ nu volgens deze Methode?

Al eeuwen vormt het Zelf een object van onderzoek en verwondering voor filosofen en psychologen. Als je meer wilt weten over de manier waarop de traditionele psychologie kijkt naar het Zelf, verwijs ik je naar de vele goede boeken die hierover zijn verschenen. Het bespreken en opnemen van andere relevante theorieën over dit onderwerp valt buiten het bestek en de doelstelling van deze Methode. De lezer kan desgewenst de in deze Methode gebruikte benadering vergelijken met wat er op dit gebied al voorhanden is.

Volgens de Zelf-Gevoel Methode bestaat het Zelf uit zes lagen die, elk op hun eigen manier, een gezonde en adequate ontwikkeling moeten doormaken, zodat ze ieder voor zich kunnen bijdragen aan een gezond functionerend systeem van interactieve lagen waarmee we het Zelf aanduiden. Het vermogen om dit Zelf te voelen hangt ook af van de omstandigheden waaronder de verschillende lagen bij een kind zich al dan niet daadwerkelijk kunnen ontplooien, op de juiste manier en op het juiste tijdstip.

Ook al is het de bedoeling dat het ontwikkelingsproces van een gezond natuurlijk Zelf-Gevoel probleemloos verloopt, het gebeurt maar al te vaak dat er obstakels zijn waardoor dat niet op een natuurlijke, gezonde manier kan plaatsvinden. Het is van belang te weten dat dit een cruciale fase is in de ontwikkeling van een kind, en dat juist daarom een situatie kan ontstaan waarin het kind andere manieren aangrijpt om zijn of haar psyche structuur te geven.

 

Gebrek aan ‘het Gevoel van,’ niet een Gebrek aan Zelf

(Hoofdstuk 2, p. 11)

Voordat we verder gaan wil ik heel duidelijk stellen dat, naar mijn mening, niet een ontoereikend ‘Zelf’ de hoofdoorzaak is van veel kwalen en stoornissen in ons dagelijks leven, maar een onvermogen om het Zelf te voelen. Het probleem ontstaat wanneer de ontwikkeling van het vermogen om het Zelf te voelen geblokkeerd is geweest op cruciale momenten in de opvoeding van een kind.

Ik wou dat het mogelijk was om kwantitatief vast te stellen in hoeverre iemand zijn Zelf kan waarnemen/voelen. Dan zouden we namelijk kunnen meten wanneer en in welke mate dat proces daadwerkelijk plaatsvindt in elke individuele persoon. Ik wou dat we de mate waarin iemand zijn of haar Zelf ervaart een cijfer konden geven. We zouden verbaasd zijn over de grote variatie in die cijfers, en over de hoeveelheid mensen die een laag cijfer hebben, vooral diegenen die kampen met veel problemen in hun leven.

Het Natuurlijk Zelf-Gevoel                       (Hoofdstuk 2, p. 15)

Een Natuurlijk Zelf-Gevoel (NatZG) is het meest rudimentaire en natuurlijke bewustzijn van ons Zijn en van ons levend-zijn. In deze ideale toestand heeft elke laag van het Zelf zich gezond en op de juiste manier ontwikkeld, zodat hij zijn beoogde functie kan vervullen. Een Natuurlijk Zelf-Gevoel is een blijvend, onwankelbaar en onbewust besef een autonoom mens te zijn, onafhankelijk van anderen en met name van ouder(s) of verzorger(s). Daarmee doelen we niet alleen op fysieke onafhankelijkheid, die logischerwijze pas optreedt bij volwassenheid, maar ook en vooral op psycho-emotionele onafhankelijkheid. Het hebben van een Natuurlijk Zelf-Gevoel kan gezien worden als het anker van iemands bestaan. Het is ons ultieme ‘innerlijk thuis’, of preciezer gezegd: het is wie en wat we bedoelen als we het over ‘ik’ en ‘mij’ hebben. Het is de plek vanwaaruit we handelen en gemotiveerd worden.

Dit type Zelf-Gevoel voelt natuurlijk voor ons, waarmee ik bedoel onbetwistbaar, onbetwist, fundamenteel, basaal en intrinsiek, omdat het altijd bij ons is geweest en met ons is meegegroeid. Het voelt zo natuurlijk voor ons dat we er niet eens een bewust besef van hoeven te hebben door het te benoemen; het is namelijk altijd en overal aanwezig.

Wat mensen met een Natuurlijk Zelf-Gevoel gemeen hebben is een belangrijke, automatisch aanwezige eigenschap: het vermogen om ‘in rust’ te zijn.

Een Natuurlijk Zelf-Gevoel biedt je het enige toevluchtsoord dat je in je leven kunt verwachten, namelijk dat je, hoe je ook over jezelf denkt, altijd kunt rekenen op de veiligheid van je basisbewustzijn: ‘Ik Ben’. Die wetenschap is in je geworteld en kan niet worden aangetast door oppervlakkigheden. Met een Natuurlijk Zelf-Gevoel leven we met innerlijke vrede en vol zelfvertrouwen, zelfs als de wereld om ons heen in brand staat.

Een Natuurlijk Zelf-Gevoel maakt ons ervan bewust dat we een uniek ‘iemand’ zijn die zich onderscheidt van andere ‘iemanden’. Het stelt ons in staat om volledig onszelf te zijn en te genieten van ons bestaan als wie we zijn. We kunnen er vreugde en tevredenheid door ervaren, en het maakt ons vrij om te ervaren wat we werkelijk voelen, om zonder ongezond voorbehoud in verbinding te staan met en compassie te voelen voor anderen. Een Natuurlijk Zelf-Gevoel is een zegen die ons in staat stelt ons inhoudelijk te concentreren op ons leven en ‘dingen voor elkaar te krijgen’, zonder afgeleid te worden door het eeuwige zoeken naar het Zelf.

Voor ‘gevoel van eigenwaarde’ heb je Zelf-Gevoel nodig

(Hoofdstuk 2, p. 22)

De term ‘gevoel van eigenwaarde’ wordt tegenwoordig vaak gebruikt, omdat een gebrek daaraan vaak wordt gezien als de hoofdoorzaak van veel problemen. Maar gevoel van eigenwaarde en Zelf-Gevoel zijn verschillende concepten. In de GZ-Methode is ‘gevoel van eigenwaarde’ een vorm van zelfvertrouwen die gebaseerd is op de meningen of de oordelen van anderen die we geïnternaliseerd hebben. In deze context berust ‘gevoel van eigenwaarde’ op zaken die liggen buiten ons ‘zijn’, en daarom maakt het geen deel uit van ons diepere Zelf.

Als we dus ‘gevoel van eigenwaarde’ en de tegenhanger daarvan, zelfhaat, willen vergelijken met ons concept van Zelf-Gevoel moeten we het van tevoren eens zijn over het volgende: Voordat we iets kunnen waarderen of haten moeten we het besef hebben dat het bestaat. We moeten het voelen. Met andere woorden, we kunnen geen gevoel van eigenwaarde of het tegendeel hebben als we niet ons Zelf kunnen voelen. Daarom is ‘gevoel van eigenwaarde’ iets wat mensen met een Natuurlijk Zelf-Gevoel kunnen ervaren, maar mensen zonder zo’n Natuurlijk Zelf-Gevoel niet, omdat ze geen verbinding kunnen maken met hun Zelf.